segunda-feira, 29 de março de 2010

Muorte a meidie

Ne l miu paíç nun se passa nada
a la tierra bai-se pula strada an frente
Nobembre ye quanta quelor l cielo le cunsinte
a las casas cun que l friu abre la praça

Dezembre tembra bidros atira fuolhas
l aire assopra i cuorre i barre l sagrado menos mal
que l mais zeloso barredor munecipal
Mas que fazer de toda esta quelor azul

que acubre ls campos neste miu paíç azul?
La giente ye poupada calha-se i mais nada
La boca ye para quemer i para traier cerrada
l solo camino ye dreito al sol

ne l miu paíç nun se passa nada
l cuorpo droba-se al peso dua alma que nun sinte
Todos tenemos ua jinela pa l mar bolbida
L fisco bela i la palabra era para todo mundo

I ajúntan-se na casa pertuesa
la sauidade i l rádio de pilhas ambaixo l cielo azul
L’andústria zambuolbe-se i fázen-se ambaixo
la bielha lei mental pastilhas de mentol

Muorre-se a oucidente cumo l sol a la tarde
Cai-se la serena i ambaixo l sol a pique
De la rebison de l rostro l própio mirar mos arde
Nesta borda costeira qual de nós fui un die nino?

Hai neste mundo seres para quien
la bida nun ten cuntentamiento
I la naçon faç-le ua chamada a la mai,
tenendo an cuonta la grabidade de l momiento

L miu paíç ye l que l mar nun quier
ye l pescador cuçpido a la praia a la lhuç
yá que l’arena creciu i la giente ambalde requier
drobada l que de cara oupida yá le pertencie.

La mie tierra ye ua grande strada
que pon la piedra antre l home i la mulhier
L home bende la bida i droba-se ambaixo l sacho
L miu paíç ye l que l mar nun quier.

Ruy Belo, País Possivel (1973) , in Todos os Poemas (2000)
Traduçon de Fracisco Niebro





[an pertués

Morte ao meio-dia

No meu país não acontece nada
à terra vai-se pela estrada em frente
Novembro é quanta cor o céu consente
às casas com que o frio abre a praça

Dezembro vibra vidros brande as folhas
a brisa sopra e corre e varre o adro menos mal
que o mais zeloso varredor municipal
Mas que fazer de toda esta cor azul

que cobre os campos neste meu país do sul?
A gente é previdente cala-se e mais nada
A boca é pra comer e pra trazer fechada
o único caminho é direito ao sol

No meu país não acontece nada
o corpo curva ao peso de uma alma que não sente
Todos temos janela para o mar voltada
o fisco vela e a palavra era para toda a gente

E juntam-se na casa portuguesa
a saudade e o transístor sob o céu azul
A indústria prospera e fazem-se ao abrigo
da velha lei mental pastilhas de mentol

Morre-se a ocidente como o sol à tarde
Cai a sirene sob o sol a pino
Da inspecção do rosto o próprio olhar nos arde
Nesta orla costeira qual de nós foi um dia menino?

Há neste mundo seres para quem
a vida não contém contentamento
E a nação faz um apelo à mãe,
atenta a gravidade do momento

O meu país é o que o mar não quer
é o pescador cuspido à praia à luz
pois a areia cresceu e a gente em vão requer
curvada o que de fronte erguida já lhe pertencia

A minha terra é uma grande estrada
que põe a pedra entre o homem e a mulher
O homem vende a vida e verga sob a enxada
O meu país é o que o mar não quer]


domingo, 28 de março de 2010

diário 44


era burmeilho l lhenço i la cara habie pegado fuogo: nun fura l sudor i habie ardido an claro.



quinta-feira, 25 de março de 2010

Pertual Sacro - Mogadouro

Eilhi la punta lisa çurriagada i yerma
eilhi l scuro d’eimbierno eilhi ls uolmos
eilhi la febra de la tarde eilhi l anfermo
triste de uolhos grandes serenos

eilhi la fin eilhi defenitibos galhos
eilhi to la berdade de nós mesmos
eilhi todos armanos de brancos sismos
eilhi de nun chegarmos mos fartemos.

Rui Belo, Boca Bilingue (1966), in Todos os Poemas (2001)
Traduçon de Fracisco Niebro





[an pertués:

Portugal Sacro - Mogadouro

Ali o cabo liso vergastado e ermo
ali a ténebra de inverno ali os olmos
ali a fêvera da tarde ali o enfermo
triste de olhos grandes calmos

ali o fim ali definitivos ramos
ali toda a verdade de nós mesmos
ali todos irmãos de níveos sismos
ali de não chegarmos nos fartámos.]



segunda-feira, 15 de março de 2010

Hourácio, Odas, IV, 10



Á cruel i inda poderoso puls dons de Benus,
quando, sien cuntares, le chegáren ls purmeiros pelos a la tue sobérbia
i se te cair l pelo, que agora te sboláixan puls ombros,
i quando la tue quelor, agora mais guapa que la flor dua rosa burmeilha,

demudar i te streformares, á Ligurino, nun calantriç ásparo,
dezirás, ai!, a cada beç que outro te beias al speilho:
«Este pensar de hoije, porquei nun fui l mesmo an nino,
ou porquei l que sinto nun le debuolbe l frescor a las mies rosas?»

Hourácio Flaco, Odas, Libro IV, 10
Traduçon de Marcus Miranda





[an lhatin:

O crudelis adhuc et Veneris muneribus potens,
insperata tuae cum ueniet pluma superbiae
et, quae nunc umeris inuolitant, deciderint comae,
nunc et qui color est puniceae flore prior rosae
mutatus Ligurinum in faciem uerterit hispidam,
dices, heu, quotiens te speculo uideris alterum:
«Quae mens est hodie, cur eadem non puero fuit,
uel cur his animis incolumes non redeunt genae ?»]




domingo, 14 de março de 2010

diário 43



aquel anho chobiu dies i dies sien parar, de modo que un nun podie salir de casa; las ribeiras lhimpórun la broça que s'ajuntou ne l berano i als poços chegaba-se-le cula mano; assi i todo faltou l'auga nas bicas i fui ua cunsemiçon la falta d'auga, tan grande cumo se houbira habido sequidade.




Hourácio, Odas, IV, 09



Acauso nun cuides que se han de morrer las palabras
que you, nacido acerca l Aufido que al longe retomba,
por artes nunca antes coincidas
digo para que sónen a la par de las cuordas:

anque la purmeira praça agarre l Meónio
Houmero, nun stan scundidas las de Píndaro
nien de Ceos, nien de Alceu las rabiosas
Camenas nien las solenes de Estesícoro;

nien l que antigamente cumpuso Anacreonte,
çtruiu l tiempo; suspira inda l amor
i bíben las calores cunfiadas
pula moça Eólica a sue lhira.

Nun solo eilha ardiu, dun adúltero l bien peinado
l pelo i l ouro tecido ne ls sous bestidos
admirando i l’eilegança rial
i ls cumpanheiros, Heilena de Sparta,

nien Teucro l purmeiro que frechas cun Cidónio
arco atirou, nien ua sola beç Ílio
fui atacada, nun lhuitou l grande
Eidomeneu i Sténelo solico

cumbates dinos de ser dezidos pulas Musas; nien l faroç
Heitor ou l einérgico Deífobo las fuortes
porradas lhebou purmeiro
por bias de sues castas ties i filhos.

Antes de Agamémnon bibírun balientes
i muitos; mas todos nun chorados
i squecidos stan pisados por ua lharga
nuite, porque le falta l sagrado poeta.

Pouca lunjura bai de l’anterrada cobardie
i la bertude scundida. You a ti nas mies
páiginas nun te calharei sien lhoubor
nien deixarei que todos ls tous feitos,

á Lólio, sien mais nien menos ls ruoba l ambejoso
squecimiento. Tu tenes un sprito
que ye sabedor de las cousas i ne l faborable
tiempo cumo ne l ancierto ye hounesto,

ye vingador de la ganáncia creminal i arredando-se
del l denheiro que todo atrai para el,
i nun solo fui consul un anho,
mas siempre cumo bun i justo

juiç mais quijo l bien a la ganáncia,
i nun aceitou las perpinhas de ls culpados, de cabeça
lhebantada, por caterbas de giente einemiga
lhebou bitorioso ls sou eisército.

Al que ye duonho de muita cousa nun chamarás
feliç cun rezon: cun mais rezon merece
l nome de feliç l que de ls diuses
las oufiertas usa cun sabedorie

i sabe aguantar la dura probeza
i ten miedo de la zonra mais que de la muorte,
esse puls sous caros amigos
ou pula pátria nun ten miedo de se morrer.

Hourácio Flaco, Odas, Libro IV, 09
Traduçon de Marcus Miranda






[an lhatin:

Ne forte credas interitura quae
longe sonantem natus ad aufidum
non ante uolgatas per artis
uerba loquor socianda chordis:

non, si priores Maeonius tenet
sedes Homerus, Pindaricae latent
Ceaeque et Alcaei minaces
Stesichoriue graues Camenae;

nec aliquid olim lusit Anacreon,
deleuit aetas; spirat adhuc amor
uiuuntque commissi calores
Aeoliae fidibus pullae.

Non sola comptos arsit adulteri
crines et aurum uestibus inlitum
mirata regalisque cultus
et comites Helene Lacaena

primusue Teucer tela Cydonio
derexit arcu: non semel Ilios
uexata ; non puguauit ingens
Idomeneus Sthenelusue solus

dicenda Musis proelia; non ferox
Hector uel acer Deiphobus grauis
excepit ictus pro pudicis
coniugibus puerisque primus.

Vixere fortes ante Agamemnona
multi; sed omnes inlacrimabiles
urgentur ignotique longa
nocte, carent quia uate sacro.

Paulum sepultae distat inertiae
celata uirtus. Non ego te meis
chartis inornatum silebo
totue tuos patiar labores

impune, Lolii, carpere liuidas
obliuiones. Est animus tibi
rerumque prudens et secundis
temporibus dubiisque rectus,

uindex auarae fraudis et abstinens
ducentis ad se cuncta pecuniae,
consulque non unius anni,
sed quotiens bonus atque fidus

iudex honestum praetulit utili,
reiecit alto dona nocentium
uoltu, per obstantis cateruas
explicuit sua uictor arma.

Non possidentem multa uocaueris
recte beatum; rectius occupat
nomen beati, qui deorum
muneribus sapienter uti

duramque callet pauperiem pati
peiusque icto flagitium timet,
non ille pro caris amicis
aut patria timidus perire.]






sábado, 13 de março de 2010

Hourácio, Odas, III, 18

Á Fauno, amante de Ninfas que te scápan,
pulas mies bordas i solainas
camina ameroso i quando te fures culas pequeinhas
crias seias faborable,


se a cada anho un tienro chibico te ye sacraficado
i se nun fáltan cun fartura na copa, cumpanheira
de Bénus, ls binos i l bielho altar muito
oulor afuma.


Brinca pul yerbeiro campo to l ganado,
quando a ti buolben las Nonas de Dezembre,
an fiesta puls cerrados anda, cul preguiçoso
bui, l’aldé;


l lhobo passeia-se pul meio ls corajosos cordeiros,
para ti arrama l monte sue fuolha salbaige,
i cuntenta-se l scabador an bater na oudiada
tierra trés bezes cul pie.

Hourácio Flaco, Odas, Lhibro III, XVIII
Traduçon de Mracus Miranda




[an lhatin:

Faune, Nympharum fugientum amator,
per meos finis et aprica rura
lenis incedas abeasque paruis
aequus alumnis,


si tener pleno cadit haedus anno
larga nec desunt Veneris sodali
uina craterae, uetus ara multo
fumat odore.


Ludit herboso pecus omne campo,
cum tibi Nonae redeunt Decembres,
festus in pratis uacat otioso
cum boue pagus;


inter audacis lupus errat agnos,
spargit agrestis tibi silua frondes,
gaudet inuisam pepulisse fossor
ter pede terram.]



Notas:
- nonas de dezembre - 5 de dezembre.
- bater trés bezes cul pie - beilar.

sexta-feira, 12 de março de 2010

Hourácio, Odas, I, 09



Bés cumo alto stá i branco cula spessa niebe
l Socrate i yá nun aguántan l peso
las florestas i pul carambelo
aguçado ls rius son apresados?

Arreda l friu, al lhume lheinha
cun fartura ponendo, i sien cunta
saca, á Taliarco, bino de quatro anhos
de la sabina tinalha de dues asas.

Deixa l restro culs diuses, que mal apenas
serénen ls aires que ne l albrotado mar
lhúitan, nien ls alciprestes
nien ls bielhos freznos abanaran.

Quei será l die de manhana, lhibra-te de preguntar, i
l que te dir la suorte a cada die, cumo ganho
cunsidra, i ls doces amores
nun çprézies, anquanto seias moço, nien la dança,

anquanto de la mocidade steia loinge l pelo rúcio
zagradable. Por agora, l Campo de Marte, las praças
i las brandas falas pula nuite,
a la hora treminada, se búsquen,

i tamien, scundida an íntema squina,
la denunciadora alegre risa de la moça,
i l penhor arrincado de ls braços
ou de l dedo que mal s’apon a rejistir.

Hourácio Flaco, Odas, Lhibro I, IX
Traduçon de Marcus Miranda






[an lhatin

Vides ut alta stet niue candidum
Soracte nec iam sustineant onus
siluae laborantes geluque
flumina constiterint acuto?

Dissolue frigus ligna super foco
large reponens atque benignus
deprome quadrimum Sabina
o Thaliarche, merum diota.

Permitte diuis cetera, qui simul
strauere uentos aequore feruido
deproeliantis, nec cupressi
nec ueteres agitantur orni.

Quid sit futurum cras, fuge quaerere, et
quem fors dierum cumque dabit, lucro
adpone nec dulcis amores
sperne, puer, neque tu choreas,

donec uirenti canities abest
morosa. Nunc et Campus et areae
lenesque sub noctem susurri
composita repetantur hora,

nunc et latentis proditor intumo
gratus puellae risus ab angulo
pignusque dereptum lacertis
aut digito male pertinaci.]






quinta-feira, 11 de março de 2010

Hourácio, Odas, III, 22



Birge guardadora de ls montes i de ls touçales,
que las moças que stan a parir
trés bezes chamada oubes i lhibras de la muorte,
á diusa de trés formas,

que tou seia l pino que subirte a la casa,
i que, na fin de cada anho, you cuntento,
dun cochinico que yá treina sues stocadas de lhado,
l sangre te oufereça.

Hourácio Flaco, Odas, Lhibro III, XXII
Traduçon de Marcus Miranda




[lhatin:

Montium custos nemorumque uirgo,
quae laborantis utero puellas
ter uocata audis adimisque leto,
diua triformis,

inminens uillae tua pinus esto,
quam per exactos ego laetus annos
uerris obliquom meditantis ictum
sanguine donem.

Horatius Flaccus, Carmina, Liber III, XXII]






quarta-feira, 10 de março de 2010

Hourácio, Odas, IV, 07



Zaparecírun las niebes, yá la yerba torna a las prainadas
i la fuolha a las arbles;
la tierra demuda i antre ls cunhos apuis de minguáren
ls rius cuorren;

La Grácia culas Ninfas i las armanas mielgas astribe-se
a mandar znuda las danças.
Nada eimortal speres, avisa-te l anho i hora
que l ameroso die rouba.

Ls frius amánsian culs Zéfiros, la primabera ye fastada pul berano,
que ha de zaparecer assi que
l outonho cheno de fruitos trair sues colheitas, i lhougo
chega l eimbierno sien acion.

Delgeiras las lhunas amánhan sous danhos celhestres:
nós, quando abaixarmos
adonde l pai Eineias, a la par de l rico Tulo i Anco stan,
puolo i selombra somos.

Quien sabe se, al de hoije, ls altos diuses ajuntaran
l tiempo de manhana?
Scapará a las manos gulosas de ls ardeiros todo l que, cumo amigo
de ti mesmo, te dires.

Quando te muorras i a tou respeito Minos sue brilhante
seténcia dir,
nien l’ourige, à Torquato, nien l’eiloquença, nien
la piadade te fazeran rebibir;

puis nien de las perfundas de ls einfiernos Diana l casto
Heipólito lhibra,
nien Teseu ye capaç de rumper las leteias
corrientes al amado Perítoo.

Hourácio Flaco, Odas, Libro IV, 07
Traduçon de Marcus Miranda





[an lhatin:

Diffugere niues, redeunt iam gramina campis
arboribusque comae;
mutat terra uices et decrescentia ripas
flumina praetereunt;

Gratia cun Nymphis geminisque sororibus audet
ducere nuda choros.
Inmortalia ne speres, monet annus et almum
quae rapit hora diem.

Frigora mitescunt Zephyris, uer proterit aestas,
interitura simul
pomifer autumnus fruges effuderit, et mox
bruma recurrit iners.

Damna tamen celeres reparant caelestia lunae:
nos ubi decidimus
quo pater Aeneas, quo diues Tullus et Ancus,
puluis et umbra sumus.

Quis scit adiciant hodiernae crastina summae
tempora di superi ?
Cuncta manus auidas fugient heredis, amico
quae dederis animo.

Cum semel occideris et de te splendida Minos
fecerit arbitria,
non, Torquate, genus, non te facundia, non te
restituet pietas ;

infernis neque enim tenebris Diana pudicum
liberat Hippolytum,
nec Lethaea ualet Theseus abrumpere caro
uincula Pirithoo.

Horatius Flaccus, Carmina, Liber IV, 07]







terça-feira, 9 de março de 2010

diário 42

merquei un sagrado coraçon de Jasus, de barba aparada cun grifos i un femenino dedo a apuntar l coraçon de l lhado de fuora i cun chamas anriba: cumo el subressalie ne l atenegrado de la parede, de piedra! datrás nun aparecien destas cousas pulas feiras, pena que nun béngan yá benezidos i todo: tener un santico assi an casa siempre le parece bien a quien entra i mal nun ha de fazer, anque tenga cara de quien creciu a la selombra, branco i mimoso.

Hourácio, Odas, III, 30




Acabei un menumiento mais durable que l bronze
i mais alto que la custrucion rial de las pirámides,
que nien las deboradoras augas, nien l Áquilo rabioso
poderan derruir nien l’ancuntable

baranho d’anhos ou la fugida de l tiempo.
Nun me morrerei todo i ua buona parte de mi
scapará a Libitina; siempre you de ls benideiros
cul lhoubor crecerei moço, anquanto al Capitólio

l puntífece chuba cula birge calhada.
Deziran, adonde brua l biolento Áufido
i adonde Dauno, scasso an auga, subre rústicos
pobos reinou, que de houmilde a poderoso fui,

l purmeiro que l canto eólio als eitálicos
ritmos trouxe. Aceita la grandeza
debida pul miu mérito i cul délfico
lhureiro aceita coronar-me l pelo, á Melpómene.

Hourácio Flaco, Odas, Lhibro III, XXIX
Traduçon de Marcus Miranda





[an lhatin

Exegi monumentum aere perennius
regalique situ pyramidum altius,
quod non imber edax, non Aquilo impotens
possit diruere aut innumerabilis
annorum series et fuga temporum.
Non omnis moriar multaque pars mei
uitabit Libitinam; usque ego postera
crescam laude recens, dum Capitolium
scandet cum tacita uirgine pontifex.
Dicar, qua uiolens obstrepit Aufidus
et qua pauper aquae daunus agrestium
regnavit populorum, ex humili potens
princeps aeolium carmen ad italos
deduxisse modos. Sume superbiam
quesitam meritis et mihi Delphica
lauro cinge uolens, Melpomene, comam.

Horatius Flaccus, Carmina, Liber III, XXX]






[Notas
1) Esta ye la redadeira Oda de l Lhibro III, que Hourácio screbiu cumo se fura l redadeiro. Por esso l modo cumo ampeça.
2) Hourácio anganhou-se porque la sue glória ben até hoije, muito para alhá de l Capitólio i de l ampério Romano. Naquel tiempo parecerie arrogante, hoije sona a houmilde.
3) Libitina = Muorte]




segunda-feira, 8 de março de 2010

Hourácio, Odas, I, 23



Scapas-te-me, á Cloe, tal i qual cumo un benadico
que puls montes sien caminos busca la agoniada
mai, nó sien un baldado
miedo de ls matorrales i de ls airicos.

Puis se la benida de la primabera se mexe
nas beiladeiras fuolhas, ou se la silba ls berdes
lhagartos abánan
i cul coraçon i culs zinolhos tembra

Nien you a ti, cumo l faroç tigre
i l lhion de Getúlia, para te straçalhar perseguirei:
por esso deixa a tue mai
que yá stás madura para un home.

Hourácio Flaco, Odas, Lhibro I, XXIII
Traduçon de Marcus MIranda




[an lhatin:

Vitas inuleo me similis, Chloe,
quaerenti pauidam montibus auiis
matrem non sine uano
aurarum et siluae metu.

Nam seu mobilibus ueris inhorruit
aduentus folliis, seu uirides rubum
dimouere lacertae
et corde et genibus tremit

Atqui non ego te, tigris ut aspera
Gaetulusue, frangere persequor:
Tandem desine matrem
Tempestiua sequi uiro.

Horatius Flaccus, Carmina, Liber I, XXIII]





domingo, 7 de março de 2010

bingança d'amor



çcalça las alparagatas i upe-te altibo
porriba las streilhas relhuzientes!
une-te a la Berdade!
quien la çpreziou
quedou a chorar por todas las cousas.
l mirar de l mais firme
- tal i qual como l cielo -
chama la beatitude de la berdade clara.

çcalça las alparagaras, de berdade,
zde la puorta de l splandor.
une-te al Senhor!
bal-te mais essa ounion
do que todas las probas de la Rezon.
quien oubiu l que you boziei al juntouro de giente,
a respeito la rialidade de l'ounion,
ten que deixar l mundo de la drobeç
que son dues selombras ambaixo l sol.

l sprito benciu l delor: quedou acerca de l que stá loinge.
á mai de mius armanos!
l Amado stá al miu lhado!
á pobo! se la paixon me dir la muorte
agarra l miu amor, cumo bingança,
i binga-te cun el!

Ibn Qasî




[Esta bersion de l poema de Ibn Qasî, ten assento an Adalberto Alves, As Sandálias do Mestre, ed. Ésquilo, 2009, p. 231. L poeta diç-se que era nacido an Mértola ou Silbes i que haberá feito un cumben cun D. Fonso Anriqueç (seclo XII)]




sábado, 6 de março de 2010

diário 41



iba muita beç a ranas pa ls Cadouços, ne ls poços de la ribeira, l'auga chuoca, atenegrada, solo rumiacos: nunca antendi cumo podien star siempre tan berdes i relhuzientes.




quinta-feira, 4 de março de 2010

Salmo 137

Eilhi, acerca ls rius de Babilónia mos sentemos i choremos,
lhembrando-mos de Sion.
Ne ls salgueiros, que hai pul meio deilha,
colguemos nuossas harpas.
Quando ls que mos tenien cautibos
mos pedien ua moda,
i ls que dórun cunta de nós, que ls cuntentássemos,
cumo poderiemos nós cantar las modas de l Senhor
stando nua tierra stranha?

Se you me squecir de ti, á Jarusalen,
que la mie mano dreita se squeça deilha mesma!
Apegue-se la mie lhéngua al paladar,
se you nun me lhembrar de ti,
se nun fazir de Jarusalen
la mie mais grande alegrie!

Lhembra-te, Senhor, de l que fazírun ls filhos de Edon,
ne l die de Jarusalen, quando dezien:
«sbarrulhai-la, sbarrulhai-la, até als aliçaces !»
Á filha de Babilónia, debassadora,
feliç de quien te pagar la paga
que tu mos pagueste a nós!
Feliç quien agarrar ls tous ninos
i dir cun eilhes contra las peinhas!



quarta-feira, 3 de março de 2010

felcidade

Cumo ye feliç la Predica
Que roda pula strada solica,
I nun ten cuidados cul Emprego
I de zafios nunca ten miedo -
An que la Castanha Roupaige
Passando l Ouniberso biste,
I, andependiente cumo l Sol
A la par brilha ou sola,
Cumprindo la debina Buntade
Cun to la simprecidade -

Emily Dickinson

http://www.americanpoems.com/poets/emilydickinson/11462
Traduçon de Fracisco Niebro





[an anglés:


How happy is the little Stone
That rambles in the Road alone,
And doesn't care about Careers
And Exigencies never fears -
Whose Coat of elemental Brown
A passing Universe put on,
And independent as the
SunAssociates or glows alone,
Fulfilling absolute Decree
In casual simplicity -]