terça-feira, 29 de maio de 2007

L carrico andadeiro

L menino Jasus a correr, cun carrico i boladeira (Jerónimo Bosch)


Carrico cun rodrado traseiro doble, antiampinamiento (Sendin, 1960-70?)



Até hai uns 40 anhos, l carrico era l modo de ls garoticos se zampolhináren a andar, apuis de yá fazéren teres bien feitos i trocáren bien ls passos, quier dezir, apuis de habéren deixado l tenedor. Nun se sabe de quando ben, mas yá aparece nua pintura de Bosch, que pon l menino Jasus a andar nun destes carricos [medalhon que ben na parte de trás de l quado Cruç a las Cuostas, obra de la purmeira fase de l pintor, de antes de 1485] i cun ua boladeira na mano, dues cousas que nun ye fácele fazer al mesmo tiempo. Este nino Jasus de Bosch nun chega a ser tan guapo cumo ls garoticos de l retrato, que nien saca caçcárias de las narizes nien trai calças seguras por ua sola alça, para alhá de tener un pinpin que se podie ber un cachico mais. L pintor deixa bien claro que l alrobés de l tiu que stá a ser curceficado ye un garotico, tal i qual cumo ls outros, que até jogaba cun boladeira i gustaba de andar cul carrico. Seia cumo fur, dá para antender cumo son antigos estes carricos andadeiros, tal i qual cumo las boladeiras de que, eiqui atrasado, falei neste blog. Yá nun se lhembra de andar nestes carricos, mas diç quien biu, que inda dei nel uas buonas rue la Frauga abaixo.
L carrico de l retrato até ten doble rodrado, ua técnica antiampinamiento, yá que ampinar-se l carrico poderie ser peligroso. Hoije, yá ye ralo béren-se estes carricos i talbeç yá naide ls faga, mas la berdade ye que el solo puode andar na rue – i ls paralelos de l retrato nun éran mui al modo para carricos andadeiros -, i hoije todo mundo fuge de la rue, até nas aldés. Ye pena, que qualqueira garotico habie de gustar de dar uas corridas naquel triciclo que até l mais pequeinho nino ye capaç de poner a rodrar.
Talveç mais que l carrico, ampressiónan ls garoticos de l retrato: l que stá agarrado al carrico, anfrenta l retratista cun sou spanto de boca abierto i uolho bizgo por bias de l sol, l’alça sola a agarrar las calças – que talbeç fúran rachadas alantre i atrás, mas nun dá para ber - anque, para bien ser, habie de star atrabessada alantre de l peito, mas antende-se que un rapazico tan pequeinho inda nun adominasse la técnica de melhor assegurar las calças solo cun ua alça atrabessada alantre a modo correia de prender spingarda; l outro rapazico, ancostado a la parede, por bergonha de l retratista, aténtia nas narizes ua caçcárria que talbeç nien eisista, yá que ls garoticos éran mais adbogados a moncas – lhembra-se-me que era mui ralo ber un sien uas candelas balientes -, çcalço i talbeç cun gana de dar ua buolta ne l carrico, mas nun se bei que tenga algo a dar an troca para cumbencir l duonho, pus, ye bien de ber, nunca habie buoltas de carrico de grácia.
L retrato há-de ser de ls anhos sessenta, talbeç percípio de ls anhos setenta de l seclo XX, an Sendin, i nun sei al cierto quien l tirou. Ye un decumiento.

1 comentário:

faustinoantao disse...

Ye un decumiento
Ye assi que acaba l buosso testo, cua berdade zmentible, cua chabe d’ouro.
Quedei-me un bun cacho a mirar aquel retratico, i nun me cansei, querie mirar-lo siempre mais.
Cumo m’ampressionou esse retratico, fui cumo se strubisse subre l eifeito dua streformaçon i arreculado ne l tiempo uas quatro dezenas d’anhos.
L testo diç muita cousa mas l retratico fala, cuonta cousas que nunca naide squece, amuostra anstrumientos rebeladores de ls jogos de la mie (nuossa) anfáncia, naquel chano de piedras (paralelos) centenairas i la farina de puolo de tierra stan las nuossas raízes.
Nun me habie you de quedar a mirar-lo por muito tiempo.
Qualquiera un de l miu tiempo puodie ser un daqueilhes garoticos.
Sacado an Sendin ( puls anhos sessenta de l seclo XX), ye armano a tantos que puodien ser tirados noutra aldé arrimada ou bien loinje.
Ye na beradade un decumiento, que solo ten pareilho na nuossa mimória.
An qualquiera sítio habie carricos andadeiros, garoticos de calças rachadas alantre i atrás, garoticos ambergonados porque le scorrien las moncas.
Daprendimos géstios que se rebelában salbadores, lhimpando-las sgodando la mano ou a la manga de la camisa, tanto daba, l amportante era que nun quedássen ne l nariç.
Naide gustaba de ser moncoso, rico, remediado ou probe.
Çtraídos, ambaiados, cuidadosos i até asseados éran cuntemplados cula monqueira. I se muitas bezes nun l éramos mais ye porque an nuossa deféncia benie ua mai ou pai na perséncia de stranhos.
Mas moncoso naide querie ser, nien que fura solo por un cachico de carrico andadeiro.
Mas nun se quedaba por ende l sprézio pulas moncas.
I apuis cumo era?

…….Lhímpa-te moncoso
-Cálhe-te moncoso
-Si sós bien moncoso
-Era un grande moncoso
-Nun passa dun moncoso
-Fui siempre un moncoso...........

I quantos mais nun haberie!
Cumo ua cousa que nun serbie para nada, puode quedar tan liada a tantos dezires.
Dua outra cousa you me lhembro bien, que mui pai dezie i cuido con rezon.
«Ls aldeanos son mais lhimpos que ls fidalgos de la cidade, ls aldeanos bótan fuora las moncas, ls fidalgos arrecuólhan-las nun lhenço i apuis méten-las ne l bolso».